9.  GENETİK KOPYALAMA

     Çoğu memeli canlı gibi insan bedeni de milyarlarca hücreden oluşuyor. Bu hücrelerin milyonlarcası her saniye bölünmeyi sürdürerek beden gelişimini devam ettiriyor ve yıpranmış hücreleri yeniliyor. Bu hücrelerin önemli kısmı somatik  hücrelerdir. Tek istisna üreme hücreleridir. Eşeyli üreme gametleri ( sperm ve yumurta ) ortaya çıktığı mayoz bölünme ile başlıyor. Spermin yumurtayı döllemesiyle zigot oluşuyor. Bundan sonra hücre bölünmeleri mitoz yoluyla ilerliyor.

     Koyun ve insan hücrelerinin de dahil olduğu enkoryatik hücreler, farklı gelişim evreleri içeren bir yaşam döngüsü geçiriyorlar. Bu döngüyü, hücrenin durağan olduğu interfaz ve bölünmenin gerçekleştiği mitoz evrelerine ayırmak mümkün. İnterfaz evresini işlevsellik açısından G1 , Sı, G2 alt evrelerine ayırabiliriz. Gı,evresi, DNA dışındaki bileşenlerin çoğaldığı dinlenme devresidir. S, DNA'nın bölünmeyle sonuçlanan geçiş evresidir.  G2  iç gelişmenin tamamlanıp hücrenin bölünmeye başladığı evredir.

     Hücrelerin hangi evreyi ne kadar sürede tamamlayacakları programlanmış durumdadır. Sözgelimi, besleyici maddelerin miktarı düşdüğünde, ani çevresel koşul değişiklikleri hücreleri  Gı evresinde kıstırabilir. Gı evresinin belli bir aşamasında, öncesinde bu duraklamaya izin verilen sabit bir kritik noktası var, bu nokta aşılırsa, çevresel         koşullar ne yönde olursa olsun, DNA replikasyonunun önü alınamıyor. Gı S, G2, M evrelerinin denetim altına alınması  hücrenin özelleşmesini, sözgelimi beyinden veya kas hücrelerinden hangisine dönüşeceğini de kontrol altına almayı, yani hücrenin genetik saatini sıfırlamayı sağlamaktadır.

     Dr. Wilmut ve ekib koyun klonlayıncaya kadar bu sürecin ters dönmez olduğunu zannediyorlardı. Wilmut, hücreyi  Gı evresinin kritik noktadan önceki duraksama döneminde, G0 evresinde kıstırmaya karar verdi.

     Verici koyundan alınan meme dokusu hücrelerini kültür ortamında gelişmeye bırakan Wilmut, hücreyi G0 evresinde kıstırıp durağanlığa bırakmayı başarmıştı. Besin ortamı zayıflatılmış ve genetik saati sıfırlayabilmiştir. G0 evresindeki çekirdek   metafaz-II evresindeki yumurtalarıyla kaynaştırılıp, normal besin koşulları ve hafif bir elektrik şoku etksiyle çoğalma sürecine yeniden sokuluyor. Döllenmemiş yumurta, bu işlevden önce özel bir yöntemle boşaltılarak ondan gelen gen kopyaları atılmıştır. Çekirdeği alınmış yumurtada kalan gen düzenleyici proteinler ve diğer etkenler, verici meme hücresinde sıfırlanmış olan genetik programları harekete geçirerek ilk bölünme evrelerinin oluşmasını sağlamışlardır. Zigot, hamileliğe hazırlanmış koyunlara aktarılmış ve elde edilen 13 hamile koyundan birisi Dolly adı verilen kuzuyu doğurmuştur. Dolly annesine benzememekte, meme hücrelerinin alındığı koyunla aynı genetik bilgileri taşımaktadır.

     Koyun bu deneylerde kullanılabilecek en uygun canlıdır. Çünkü koyun embriyonlarında hücresel özelleşme süreci zigot ancak 8 – 16 hücreye bölündükten sonra başlar. Farelerde aynı süreç ilk bölünmeden itibaren gözlenebilir. İnsanlarda ikinci bölünmeden itibaren gözlenebilir. Bu durum aynı deneyin fare ve insanlarda asla başarılı olunamaması olasılığını beraberinde getirir. Önemli bir nokta ise, hücrelerde DNA içeren  tek argonelik çekirdek olmayışıdır. Mitokondri de DNA taşır.

     Her yumurta hücresi farklı tipte DNA’ lara sahip yüzlerce mitokondri ile donatılmıştır. Bu mitokodriler zigotun bölünmesinin ilk evrelerinde embriyo hücrelerine dağılır; ancak, canlının daha ileri gelişim evrelerinde, bu belirli tipteki DNA’ lara doğru kayabilir. Parkinson, Alzheimer gibi hastalıkların temelinde bu mitokondriyal DNA kayması sürecinin etkileri olduğu belirtilmektedir.