5. ADENOZİN TRİ FOSFAT (ATP)
Mononükleotitler aynı zamanda nükleozit monofosfat olarak da isimlendirilirler.Bunlara bir veya iki fosfatın eklenmesiyle "nükleozit difosfat veya trifosfat molekülleri oluşur.Nükleozit trifosfatlar içersinde hücre enerjisi için en önemlileri "Adenozin trifosfat (ATP) ve Guanozin trifosfat (GTP) "dir.Çünkü çok miktarda bir enerji bu moleküllerin son fosfat gruplarında bulunmaktadır.
ATP = Adenin + Riboz + 3 (PO4)
ATP sentezinin başlıca gerçekleştiği reaksiyonlar:
* glikoliz (sitoplazmada)
* hücre solunumu (mitokondri)
* fotosentez (kloroplast)
AMP + PO4 + enerji (E) -------> ADP + H2O
ADP + PO4 + E(7.3 kcal) ------->ATP+ H2O
ATP molekülünün başlıca kullanıldığı reaksiyonlar:
* Çoğu anabolik reaksiyonlarda.Ör:protein,DNA,
RNA, polisakkarit ve yağların sentezinde.
* Moleküllerin ve iyonların aktif taşınmasında
* Sinir hücrelerindeki uyartıların iletiminde
* Kasların kasılmasında
ATP + H2O -------> ADP +PO4 + E
ADP + H2O -------> AMP + PO4 + E
Her hücrede ~ bir milyar ATP molekülü vardır.Bu miktar hücrenin sadece birkaç dakikalık ihtiyacı için yeterlidir. Bu nedenle bu molekül hızlı bir şekilde yenilenmek (recycle) zorundadır. İnsanda yüz trilyon hücrenin olduğu düşünülürse ~ 10²³ ATP molekülü bulunmaktadır. Her ATP molekülünde dakikada üç defa son fosfat molekülü eklenip, kopartılıyor. (Kornberg, 1989, p-65)
İnsan vücudunun tamamındaki ATP sadece 50g gelmektedir ve bu miktar mutlaka hergün yenilenmelidir. ATP 'nin kaynağı ise besinlerdir.
24 saatini sadece dinlenerek yatakta geçiren kişinin hücreleri ~ 40kg ATP molekülü kullanır.
|